اسلام و مدرنیته

مدرنیته (تجدّد/ نوگرایی) مجموعه‌‏ای از مناسبات و ویژگی‌‏های تمدّنی جدید است که در اروپا و امریکای شمالی پدید آمد، این پدیده از قرن هفدهم و یا هجدهم میلادی، هم‌زمان با عصر روشنگری، سربرآورد. رابطه‌ی دین و به‌خصوص اسلام با این پدیده، از دغدغه‌‏های متفکران اسلامی بوده است؛ دغدغه‌‏ای بجا و البته ضروری.
تحوّلات علمی و سپس صنعتی مغرب‌زمین، مسلمانان را با پرسش‌‏هایی جدّی از این دست مواجه کرده است، از قبیل اینکه چگونه می‌‏توان با وجود این‌همه پیشرفت دین‌دار بود؟ با رشد روزافزون علم چه نیازی به دین وجود دارد؟ آیا می‌‏توان میان علوم جدید و دین سازگاری و سازش برقرار کرد، یا هر‌یک حوزه‌‏ای جداگانه در زندگی دارند؟ آیا هر‌یک رسالتِ تاریخی ویژه‌ای دارند؟ این‌‏ها و پرسش‌های متعدد دیگر متفکران را به مطالعه‌ی رابطه‌ی این دو مقوله و مسائل پیرامونی‏شان واداشته است.
عبدالمجید شرفی در اسلام و مدرنیته با نگاهی ابتکاری به مقوله‌ی دین و مدرنیته می‌پردازد. کتاب در یک مقدمه، دو بخش و یک خاتمه سامان می‌‏گیرد. در مقدمه، از دو مفهوم اسلام و مدرنیته و رابطه‌ی آن‌ها بحث شده است. نویسنده در توضیح مفهوم اسلام، سه مقوله را از هم جدا می‌کند: نصوص دینی، برداشت متفکران اسلامی و فرهنگ مسلمانان. بخش نخست کتاب، که در واقع بنیان این اثر است، در پنج فصل به تأثیر مدرنیته بر یکی از پنج شاخه‌ی اصلی از علوم اسلامی یعنی کلام، تفسیر، حدیث نبوی، فقه و اصول فقه پرداخته است. بخش دوم کتاب، با عنوان «اسلامی‌کردن مدرنیته یا مدرن‌سازی اسلام»، دو مسئله‌ی جدّی در دوره‌ی تحولات را به بحث می‌‏گذارد: مسئله‌ی حکومت و مسئله‌ی زن.