مکاتبات مارکس و انگلس (جلد چهارم)

تاکنون چهار جلد از مکاتبات مارکس و انگلس به فارسی ترجمه شده است. جلد اول حاوی ۴۰ نامه ای است که در نیمه دوم دهه ی ۱۸۴۰ نوشته شده؛ جلد دوم شامل ۹۳ نامه ی نوشته شده طی سالهای ۱۸۵۰ و ۱۸۵۱ و جلد سوم در برگیرنده ی ۹۲ نامهی نوشته شده در سال ۱۸۵۲ ؛ جلد چهارم - مجلد حاضر حاوی نامه هایی است که این دو اندیشمند طی سال های ۱۸۵۳ تا ۱۸۵۵ به یکدیگر نوشته اند.
از آغاز دهه ی ۱۸۵۰ مارکس فعالیت عمده ی خود را بر کار روی نظریه ی اقتصادیش متمرکز ساخت مارکس و انگلس تدوین این نظریه ی اقتصادی را مهم ترین وظیفه ی سیاسی خود میدانستند. انگلس در نامه ی مورخ ۱۱ مارس ۱۸۵۳ خود به مارکس تأکید می ورزد که وی باید نظریه ی اقتصادیش را هر چه سریع تر و قبل از شکل گیری مجدد قیام کارگری و جنبش دمکراتیک که انتظارش را میکشیدند، تکمیل و تنظیم کند: «باید کتاب اقتصادت را تمام کنی؛ آن وقت میتوانیم به محض آنکه روزنامه ای راه انداختیم آن را به صورت مقالات هفتگی چاپ نماییم... به این ترتیب برای گروه هایی که دوباره شکل میگیرند نقطه ی اتکایی برای بحث با دیگران به دست میدهیم.»
بخش عمده ای از نامه نگاری ها و نیز مقالات و نوشته های مارکس و انگلس در این دوره ی زمانی به درگیری کشورهای اروپایی با مشرق زمین و جنگ کریمه اختصاص دارد مارکس و انگلس بر این عقیده بودند که جنگ علیه روسیه ی تزاری و سایر نیروهای ضد انقلابی چنانچه جنبه ی اروپایی پیدا کند، سرانجام موجب بروز انقلاب و فروپاشی نظام های ضد مردمی اروپا خواهد شد. به عقیده ی آنها فقط یک انقلاب مردمی میتوانست مسأله ی مشرق زمین را حل کند و ملت های تحت سلطه ی شبه جزیره ی بالکان را از یوغ استبداد ترکیه ی عثمانی رها سازد.