پرستوها و پاییز

محفوظ در این کتاب به‌شکلی زیرکانه با استفاده از تمثیل‌ها، اسطوره‌ها، و ... برای بیان دیدگاه‌های خود، شکل جدیدی را در رمان ایجاد می‌کند. بنابراین هنگام خواندن این کتاب، کلمات همیشه بیش از یک معنی دارند. مثلا محفوظ که وطن‌پرستی مصری است و به قول منتقدی مصری، "با مصر رابطه‌ای عاشقانه دارد"، این احساس تقریبا عاشقانه را با نماد زن در نقش مصر و حاکمان درنده‌ی آن در نقش مرد بیان می‌کند.
نجیب محفوظ، در این کتاب با زبانی شاعرانه از انقلاب و خون و آتش می‌گوید. زبانی که پیش‌تر در آثار دیگر او ندیده‌ایم. رمان پرستوها و پاییز در زمره‌ی ادبیات واقع‌گرایانه طبقه‌بندی می‌شود و فضای آن تحت سیطره‌ی شخصیت وجودی پوچ‌انگارانه‌ی عیسا است پس از اینکه زندگی سیاسی او را به‌سمت ناشناخته‌ها برد. نجیب محفوظ از سازوکارهای روان‌کاوی برای کشف اعماق بیگانگی و تفرقه‌ای که عیسا در خود بین رویدادی که پیشرفتی برای تاریخ ملت تلقی می‌شد و تبعید او از زندگی سیاسی محسوب می‌شد، استفاده کرده است.