زیباشناسی و ادبیات

شاید مخاطب باز اندیش ادبیات از خود پرسیده باشد که چرا نسبت به شخصیت‌های یک رمان عواطفی چون اندوه، یا شادی یا خشم یا دلسوزی پیدا می‌کند؛ حال آنکه میداند این شخصیت‌ها واقعی نیستند. به راستی هنگام درگیر شدن با رمان، چه اتفاقی برای وضعیت ذهنی و شبکه باور ما می‌افتد؟ آیا تاکنون به شیوه وجودی ادبیات، از شعر و داستان، اندیشیده‌ایم؟ نقد ادبی و تفسیر ادبی بدون تردید بر فهم روایت ادبی استوارند. آیا معنای صریح زبانی معیار است یا معنای مورد نظر مؤلف یا معنایی که مخاطب باهوش تفسیری و بسته به سیاق سخن و عرف زبانی بر می‌سازد؟ زیباشناسیِ ادبیات، نوعی پژوهش عملی است پیرامون پرسش‌هایی از این دست. اگر بخواهیم این پرسش‌ها را گروه‌بندی کنیم و هر گروه را با عنوان مصطلح فلسفی خود بنامیم، به ترتیب به نظریه عواطف، وجود شناسی و شناخت شناسی می‌رسیم. بی‌گمان مخاطبی که از چنین مباحثی باخبر باشد و درباره‌شان بیندیشد، به فهم ژرف تری از ادبیات دست می‌یابد.